رله های برنامه پذیر چیست و کاربرد آنها

دستگاه “رله برنامه‌پذیر لوگو” یا “LOGO Programmable Relay” یک دستگاه کنترلی صنعتی از شرکت سیمنس (Siemens) است که برای کاربردهای کنترل و اتوماسیون در صنعت‌ها و سیستم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه از زبان برنامه‌نویسی FBD (Functional Block Diagram) پشتیبانی می‌کند که به کمک بلوک‌های منطقی مختلف، کاربران می‌توانند برنامه‌های کنترلی مورد نیاز خود را بسازند.

FBD یک زبان برنامه‌نویسی گرافیکی است که در آن عملکردهای مختلف با استفاده از بلوک‌های منطقی نمایش داده می‌شوند. این بلوک‌ها معمولاً عملیات منطقی مشخصی را نمایش می‌دهند و با ترکیب آنها، برنامه‌های پیچیده‌تر برای کنترل و مدیریت سیستم‌ها ایجاد می‌شوند. برنامه‌نویسان و کاربران مختلف با استفاده از FBD می‌توانند منطق کاربردی را به صورت گرافیکی تعریف کنند و دستورات مختلف را در قالب بلوک‌ها اجرا کنند.

در کل، رله برنامه‌پذیر لوگو یک ابزار کارآمد در کنترل و اتوماسیون صنعتی است که از طریق زبان برنامه‌نویسی FBD به کاربران امکان ایجاد برنامه‌های کنترلی دقیق و پیچیده را می‌دهد.

کاربردهای رله برنامه پذیر

در مهندسی برق و اتوماسیون، “رله منطق برنامه‌پذیر” (Programmable Logic Relay) که به عنوان “PLR” هم شناخته می‌شود، یک دستگاه است که عملکرد مدارهای الکترونیکی پیچیده را تحت کنترل قرار می‌دهد. این دستگاه‌ها معمولاً در کاربردهایی که نیاز به کنترل و مدیریت عملکرد تجهیزات و دستگاه‌های مختلف دارند، استفاده می‌شوند. در زیر به برخی از کاربردهای معمول رله منطق برنامه‌پذیر اشاره می‌کنم:

1. کنترل دستگاه‌های صنعتی: رله های برنامه‌پذیر در خطوط تولید و فرآیندهای صنعتی به منظور کنترل و مدیریت موتورها، پمپ‌ها، ولوها، نوار نقاله و سایر تجهیزات استفاده می‌شوند. این رله‌ها به کنترل توالی‌ها و عملیات مختلف کمک می‌کنند.

2. سیستم‌های اتوماسیون ساختمانی: در ساختمان‌ها و اماکن عمومی، PLR می‌تواند برای کنترل نورپردازی، سیستم‌های تهویه، گرمایش و سرمایش، درب‌های اتوماتیک و… استفاده شود.

3. صنایع کوچک و متوسط: کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک و متوسط ممکن است از PLR برای کنترل ماشین‌آلات و تجهیزات خود استفاده کنند.

4. کنترل پروژه‌های خودآماده: در پروژه‌های الکترونیکی خودآماده، مانند اتوماسیون خانگی، رله‌های منطق برنامه‌پذیر می‌توانند برای کنترل لامپ‌ها، تراکتورها، دیگ‌ها و سایر وسایل استفاده شوند.

5. کاربردهای کشاورزی : در سیستم‌های آبیاری خودکار، کنترل دستگاه‌هایی مانند پمپ‌ها و شیرآلات می‌تواند با استفاده از رله‌های منطق برنامه‌پذیر انجام شود.

6. صنایع خودروسازی: در خودروها، از PLR برای کنترل سیستم‌های روشنایی، ترمزها، ترمز‌های ضدقفل (ABS) و سایر اجزا استفاده می‌شود.

7. کنترل وسایل نقلیه الکتریکی: در دوچرخه‌های برقی، اسکوترهای برقی و وسایل نقلیه الکتریکی دیگر، PLR به عنوان بخشی از سیستم کنترلی استفاده می‌شود.

8. سیستم‌های اعلان و اطفاء حریق: در سیستم‌های اعلان و اطفاء حریق، PLR می‌تواند به منظور کنترل زنگ‌ها، روشن‌شدن فانوس‌ها و اجزای دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

مهم است بدانید که این تنها یک فهرست مختصر از کاربردهای ممکن PLR است و استفاده‌های دیگر نیز ممکن است وجود داشته باشد.

اتوماسیون صنعتی شرکت زیمنس

نکاتی برای خرید رله برنامه‌پذیر

در زمان خرید رله‌های منطق برنامه‌پذیر (PLR)، به چندین نکته کلیدی باید توجه کنید تا مطمئن شوید که دستگاه مناسب نیاز‌های شماست. در زیر تعدادی از این نکات را بررسی می‌کنیم:

1. نیازها و کاربردها: ابتدا باید دقیقاً بدانید که چه نیازهایی از رله منطق برنامه‌پذیر خود دارید. آیا برای کنترل موتورها، سیستم‌های الکترونیکی یا تجهیزات دیگر استفاده خواهید کرد؟

2. تعداد ورودی و خروجی: مطمئن شوید که تعداد ورودی‌ها و خروجی‌های مورد نیاز شما توسط رله مورد نظر پوشش داده می‌شود.

3. نوع کنترل: آیا نیاز به کنترل زمانی، کنترل منطقی یا ترکیبی از هر دو دارید؟ برخی رله‌ها توانایی اجرای منطق‌های پیچیده‌تر را دارند.

4. سازگاری با محیط: رله‌ها برای محیط‌های مختلف طراحی می‌شوند. مطمئن شوید که رله‌ای که انتخاب می‌کنید، با محیط و شرایط کاری شما سازگاری دارد. به ویژه در صنایع صنعتی، شرایط محیطی (مانند دما، رطوبت، لرزش و…) حائز اهمیت است.

5. توان و ولتاژ: معمولاً رله‌ها دارای محدودیت‌هایی در مورد توان و ولتاژ ورودی/خروجی هستند. مطمئن شوید که توان و ولتاژ مدارهای شما با توان و ولتاژ مجاز رله سازگاری دارد.

6. برند و کیفیت: انتخاب برند‌های معتبر و با سابقه در صنعت می‌تواند به اطمینان از کیفیت و عملکرد صحیح رله‌ها کمک کند.

7. قابلیت برنامه‌نویسی و پیکربندی: برخی رله‌ها دارای واسط‌های برنامه‌نویسی مختلفی مانند نرم‌افزارها یا پورت‌های ارتباطی هستند. مطمئن شوید که این امکانات به نیازهای شما پاسخ می‌دهند.

8. هزینه: هزینه نیز یک عامل مهم است. مقایسه قیمت و کیفیت رله‌ها اهمیت دارد تا بهترین انتخاب را انجام دهید.

9. پشتیبانی و خدمات پس از فروش: مطمئن شوید که شرکت تولیدکننده یا فروشنده پشتیبانی و خدمات پس از فروش مناسبی را ارائه می‌دهد تا در صورت نیاز به کمک و راهنمایی در آینده، به شما کمک کند.

10. مشخصات فنی: حتماً مشخصات فنی رله‌ها را دقیق بررسی کنید تا از تطابق آنها با نیازهای پروژه‌تان مطمئن شوید.

با بررسی دقیق این نکات و مطالعه دقیق مشخصات رله‌ها، می‌توانید رله‌ای را انتخاب کنید که به بهترین شکل با نیازهای شما هماهنگی دارد.

دیگر عواملی که باید به آن توجه کنید:

1. نیاز به ولتاژ و جریان حرکت تیغه: باید دقیقاً مشخص کنید که برای حرکت تیغه رله چه ولتاژ و جریانی نیاز دارد. این پارامترها باید با مشخصات تیغه و دستگاهی که قرار است راه اندازی شود، هماهنگ باشند.

2. حداکثر ولتاژ و جریان قابل تحمل: باید حداکثر ولتاژ و جریانی که در تیغه و اتصالات آن ممکن است به وجود آید، را در نظر بگیرید. رله باید توانایی مقاومت در برابر این مقادیر را داشته باشد.

3. تعداد و انواع تیغه‌ها: باید تعداد تیغه‌ها (کلیاً 1 یا 2) و تعداد اتصالات تیغه‌ها (کلیاً 1 یا 2) را مشخص کنید. این اطلاعات برای تعیین تعداد پورت‌ها و خصوصیات مکانیکی رله مهم است.

4. حالت کنتاکت‌ها: در هر رله، کنتاکت‌هایی وجود دارند که ممکن است در حالت طبیعی باز یا بسته باشند. این کنتاکت‌ها به دو دسته Normally Open (NO) و Normally Closed (NC) تقسیم می‌شوند. باید با دقت بررسی کنید که کدام کنتاکت‌ها در حالت طبیعی باز و کدام در حالت طبیعی بسته هستند.

با توجه به این موارد، می‌توانید رله‌هایی که با نیازها و پارامترهای پروژه‌ی شما هماهنگی دارند را انتخاب کنید. توجه به جزئیات فنی و تطبیق آنها با نیازهای واقعی پروژه، کلیدی برای انجام یک انتخاب موفق است.

کاربرد رله ها در PLC

رله‌ها (Relays) در سیستم‌های پی ال سی (PLC) نقش مهمی دارند و برای انجام تعداد زیادی از عملیات کنترلی و اتصالی در این سیستم‌ها استفاده می‌شوند. این کاربردها به تناسب با نوع پروژه و نیازهای آن متفاوت خواهند بود. در زیر، تعدادی از کاربردهای رله‌ها در سیستم‌های پی ال سی را می‌توانید مشاهده کنید:

1. کنترل وسایل الکتریکی: رله‌ها می‌توانند برای کنترل وسایل الکتریکی مانند موتورها، پمپ‌ها، ولوها، فن‌ها و… استفاده شوند. در سیستم‌های پی ال سی، رله‌ها می‌توانند سیگنال‌های کنترلی را از PLC دریافت کرده و موارد فوق را به طور خودکار کنترل کنند.

2. اتصال‌دهی: رله‌ها می‌توانند به عنوان ترانزیستور‌های برقی عمل کنند و اتصال‌ها را بسته یا باز کنند. این اتصال‌ها می‌توانند در کنترل مدارهای الکتریکی یا الکترونیکی مورد استفاده قرار بگیرند.

3. تعویض دستگاه‌ها: رله‌ها می‌توانند به عنوان سوئیچ‌های کنترلی عمل کنند تا دستگاه‌ها را تعویض و در دستگاه‌های مختلفی مانند تجهیزات صنعتی یا خانگی استفاده کنند.

4. تأخیر زمانی: برخی از رله‌ها دارای قابلیت تأخیر زمانی هستند. این ویژگی به شما اجازه می‌دهد تا پس از فعال شدن سیگنال کنترلی، انتظار کنید تا مدتی به عنوان تأخیر بگذرد و سپس عملکردی را انجام دهید. این در برخی کاربردها مانند تأخیر در خاموش کردن یک دستگاه بسیار مفید است.

5. تغذیه از منابع متفاوت: در برخی مواقع، رله‌ها برای انتقال تغذیه از منبع اولیه به منبع ثانویه (مانند تغییر از برق شهری به ژنراتور) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

6. حفاظت: رله‌ها می‌توانند در مدارهای حفاظتی مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثال، در صنایع برق و الکترونیک، رله‌ها ممکن است برای تشخیص جریان‌های بیش از حد، ولتاژ‌های پایین، دماهای بالا و… مورد استفاده قرار گیرند.

به طور خلاصه، رله برنامه‌پذیر در سیستم‌های پی ال سی به عنوان عناصر کنترلی مهم عمل می‌کنند و از آنجا که می‌توانند سیگنال‌های از PLC را به وسایل الکتریکی و الکترونیکی منتقل کنند، در ایجاد عملکردهای مختلف کمک می‌کنند.